ประเภทกระสุนปืนลูกซอง ลูกปราย (Buckshot) และ ลูกโดด (Slug)

กระสุนลูกซองที่นิยมใช้ในบ้านเราและในเรื่องนี้เป็นปืนขนาด 12 (12 guage) ขนาดของปืนลูกซองนี้วัดตามวิธีโบราณที่ว่า เอาตะกั่ว 1 ปอนด์มาปั้นเป็นลูกกลมเท่าๆกันได้จำนวนกี่ลูกก็หมายถึงเป็นกระสุนปืนขนาดนั้น ในขนาด 12 ก็คือตะกั่วหนึ่งปอนด์จะปั้นกระสุนขนาดนี้ได้ 12 ลูก วัดเส้นผ่านศูนย์กลางได้ประมาณ .729 นิ้ว แต่กระสุนลูกซองนั้นมีให้เลือกใช้ตามสถานะการณ์อีกมากมายหลายชนิด ตั้งแต่กระสุนเบอร์ 9 สำหรับยิงนก ที่มีกระสุนเม็ดเท่ายาอมยินตันอยู่เกือบ 600 เม็ดต่อกระสุนหนึ่งนัด , กระสุน 00 Buck หรือที่เรียกกันว่า กระสุนเก้าเม็ด สำหรับยิงสัตว์ขนาดกลาง ไปจนถึงลูกโดดที่มีกระสุนขนาดใหญ่เท่าปากลำกล้องปืน

ด้วยกระสุนที่มีให้เลือกมากมายนี่แหละทำให้ปืนลูกซองเป็นปืนที่ใช้ล่าสัตว์ได้ครอบจักรวาลที่สุดและแพร่หลายมากในบรรดาพรานชาวบ้าน

“ลูกเก้า” คือคำเรียกติดปากของบ้านเรา หมายถึง กระสุนลูกซองที่มีลูกปรายอยู่ในนัดเดียวกัน 9 เม็ด ปกติจะเป็นกระสุนเบอร์ 00 buck และ SG ซึ่งตามมาตรฐานแล้ว เม็ดลูกปรายเบอร์นี้ ถ้าน้ำหนักตะกั่ว 1 ออนซ์ จะได้เม็ดลูกปรายเส้นผ่านศูนย์กลางราว 0.33 นิ้ว จำนวน 8 เม็ด แต่ผู้ผลิตกระสุนจะใส่ตะกั่วหนัก 1 1/8 ออนซ์  เมื่อแบ่งเป็นก้อนกลมๆเท่าๆกันแล้วก็จะได้จำนวน 9 เม็ดพอดี บ้านเราเลยนิยมเรียกกันว่า “ลูกเก้า” ถ้าผู้ผลิตใส่ตะกั่วหนัก 1 ออนซ์มาให้ ก็จะได้ลูกปรายกลมๆแค่ 8 เม็ด เราก็คงต้องเรียกกระสุน SG หรือ 00 buck ว่า “ลูกแปด” กันบ้างหละ แต่ถ้าเป็นลูกปรายเบอร์ 0 buck ตะกั่วหนัก  1 ออนซ์ จะได้ลูกปราย 9 เม็ดพอดี

ว่ากันกว้างๆ เรื่องกระสุนลูกซอง กระสุนลูกซองแบ่งออกเป็นสองประเภทใหญ่ๆ คือ กระสุนลูกปราย (Buckshot) และ กระสุนลูกโดด (Slug)

กระสุนลูกโดด ก็มีแบ่งตามแบบต่างๆ ได้แก่
– แบบทรงกลม (Slug) 
– แบบ (Rifle Slug) ได้แก่ แบบฟอสเตอร์ (Foster) แบบเบรเนคเก้ (Brenneke) แบบซาโบท์ (Sabot)

กระสุนลูกปราย ก็แบ่งออกเป็นสองประเภทใหญ่ๆ ได้แก่ 
– กระสุนลูกปรายขนาดใหญ่ (Buck shot) 
– กระสุนลูกปรายขนาดเล็ก (Bird shot)

ลูกปรายขนาดใหญ่ (Buck Shot) 

มีหลายเบอร์ หลายมาตรฐาน แต่ที่เราท่านทราบแล้วคุ้นเคยกันเป็นอย่างดีก็คือ มาตรฐานอังกถษ และ อเมริกา

เบอร์	เส้นผ่านศูนย์กลาง/นิ้ว	จำนวนเม็ด/1ออนซ์
LG	0.3598	6
MG	0.3465	7
SG	0.3314	8
Special SG	0.2981	11
SSG	0.2687	15
SSSG	0.2267	20
SSSSG	0.2243	25

เบอร์	เส้นผ่านศูนย์กลาง/นิ้ว	จำนวนเม็ด/1ออนซ์
000 BUCK	0.36	6
00 BUCK	0.33	8
0  BUCK	0.32	9
1  BUCK	0.30	11
2 BUCK	0.27	15
3 BUCK	0.25	19
4 BUCK	0.24	21

กระสุนลูกปรายขนาดเล็ก (Bird Shot)

กระสุนลูกปรายมีมากมายหลายเบอร์ หลายมาตรฐาน เช่นเดียวกันกับลูกปรายขนาดใหญ่ ส่วนมาตรฐานอเมริกาจะแยกออกเป็นลูกปรายตะกั่วและลูกปรายเหล็ก มีเบอร์ต่างๆดังนี้

เบอร์	เส้นผ่านศูนย์กลาง/นิ้ว	จำนวนเม็ด/1ออนซ์
BB	0.18	50
2	0.15	87
4	0.13	135
5	0.12	170
6	0.11	225
7  1/2	0.095	350
8	0.09	410
9	0.08	585
12	0.05	2300

เบอร์	เส้นผ่านศูนย์กลาง/นิ้ว	จำนวนเม็ด/1ออนซ์
F	0.22	40
T	0.20	53
BBB	0.19	61
BB	0.18	72
1	0.16	103
2	0.15	125
3	0.14	153
4	0.13	191
5	0.12	243
6	0.11	316
7	0.10	420

จากการเปรียบเทียบจะเห็นได้ว่าขนาดเบอร์ของลูกปรายตะกั่วกับลูกปรายเหล็กที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางเท่ากัน ได้แก่ เบอร์  BB ,2,4,6  แต่จำนวน ลูกปราย/ออนซ์ ของลูกปรายเหล็กจะมีจำนวนมากกว่า อันเนื่องมาจากเหล็กมีน้ำหนักจำเพาะน้อยกว่าตะกั่ว จึงได้จำนวนเม็ดมากกว่าเมื่อน้ำหนักเท่ากัน และลูกปรายเหล็กจะไม่มี เบอร์ 8~12 ก็เนื่องมาจากถ้าเม็ดลูกปรายเหล็กเล็กมากกว่านี้ แรงปะทะจะน้อยเพราะลูกปรายเหล็กสะสมพลังงานไว้ได้น้อยกว่าลูกปรายตะกั่วนั่นเอง

วิธีการคำนวนขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางลูกปรายในมาตรฐานอเมริกาจะเหมือนกันอยู่อย่างคือ เอาเลข 17 ลบด้วยเบอร์ลูกปราย ก็จะได้ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางลูกปรายเบอร์นั้นๆ ตัวอย่างเช่น ต้องการทราบขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางลูกปรายเบอร์ 6 ก็เอา  17 – 6  = 11 หรือ  0.11 นิ้ว

---

ที่มา : GotoKnow โดย พรานกระต่าย